معرفی
برنامه ملی مراقبت غذا و تغذیه شبکه‌ای ملی و سیاست محور است که رصد نظام‌مند و مستمر شرایط و مسائل مربوط به سلامت تغذیه‌ای همۀ مردم و علوم مرتبط با آن در پهنه جغرافیایی ایران و منطقه را بر عهده دارد تا از سیاست، برنامه، تصمیم گیری و اجرای «کارآمد و مبتنی بر شواهد» حمایت کند.
هدف نهایی. مشارکت در تامین، حفظ و ارتقای سلامت مردم و بهبود آن و کاهش نابرابری‌ها و بی عدالتی در سلامت تغذیه‌ای است.
راهبرد. نظر به اهمیت بی تردید سلامت غذا و تغذیه در سلامت عمومی و رشد اقتصادی کشور، برنامه ملی مراقبت غذا و تغذیه با هدف یکپارچه‌سازی اطلاعات موجود در بخش‌های مختلف، شناسایی نواقص اطلاعاتی و تامین آن‌ها از مطالعات معتبر طراحی شده است. به این ترتیب کلیه اطلاعات مرتبط در این سیستم نظام‌مند شده و تصویری کلی از مشکلات به همراه تحلیل علت آن‌ها به دست خواهد آمد که شواهد لازم برای سیاست‌گذاری‌های به هنگام و برنامه‌ریزی برای پیشگیری مشکلات آینده را ارائه خواهد داد.
کارکردهای برنامه
- مراقبت سلامت تغذیه‌ای عمومی
- پایش و تحلیل مستمر کارکردها و اهداف نظام های مرتبط با سلامت غذا و تغذیه
- تحلیل های مبتنی برسیاست های کارآمد سلامت
- آینده‌نگاری
- مشاوره
- تهیه گزارش، توزیع، ثبت، طبقه بندی و نگهداری اطلاعات
- پایش سیاست ها و برنامه‌های مرتبط با غذا و تغذیه در طرح‌های ملی و منطقه‌ای سلامت
خروجی‌ها و ارزش افزوده نظام دیده‌بانی
مهم‌ترین دستاوردهای «برنامۀ ملی مراقبت غذا و تغذیه» عبارت است از:
1- ارائۀ داده‌های به‌هنگام به سیاست‌گذاران برای کمک به تصمیم‌گیری و مداخلات مناسب و به موقع به منظور کاهش بار اقتصادی و اجتماعی بیماری‌های مرتبط با تغذیه از طریق:
- فراهم آوردن ابزاری برای یکپارچه سازی اطلاعات جهت هدایت و کمک به تصمیم‌گیرندگان سطوح بالا
- اثر گذاری بر تعیین کننده‌های سلامت تغذیه‌ای با مرور وضعیت تغذیه‌ای ملی (مشتمل بر اجزای توصیفی، تحلیلی و تفسیری)
- فراهم آوردن گزارش‌های منطبق با فرهنگ و نیازهای اطلاعاتی تصمیم‌گیرندگان برای تسهیل به کار گیری نتایج توسط آنان
- ارتقای انگیزه مدیران برای تحقیق و کاربرد اطلاعات برگرفته از منابع مختلف در سیاست‌گذاری
- ارتقای ظرفیت کشوری از طریق نشر اطلاعات و آموزش ذینفعان با مشارکت خود آنان
- مبارزه و رفع گرسنگی پنهان (کمبود ریزمغذی‌ها) در جامعه
- پیشگیری یا کاهش سؤتغذیه کم‌خوراکی undernutrition در جامعه
- پیشگیری از روند صعودی اضافه‌وزن و چاقی در جامعه
- ارزشیابی برنامه‌های مداخله‌ای و کمک به اصلاح آن‌ها
- کمک به برقراری «امنیت تغذیه‌ای»
- کمک به کاهش عوامل تغذیه‌ای مخاطره‌آمیز (نمک، قند و چربی‌های ترانس) در مواد غذایی صنفی و صنعتی
2- نیل به اهداف توسعۀ پایدار (SDGs)
محصولات نظام دیده بانی
- گزارش‌های مروری سالانه سلامت غذا و تغذیه در زمینه های خاص (با تحلیل های تخصصی)
- گزارش دوره‌ای مطالعات عملکرد نظام سلامت در حیطه های غذا و تغذیه (منطبق با زمان بندی برنامه ریزی های توسعه کشور)
- گزارش پیشرفت وضعیت شاخص های کلان سلامت غذا و تغذیه (از جمله مقایسه با کشورهای منطقه)
- گزارش‌های تحلیلی درباره وضعیت تغذیه جامعه برای توصیه ها و اخطارهای سلامت محور
- گزارش دوره‌ای آینده نگاری از وضعیت سلامت تغذیه‌ای ملی و بین المللی
- گزارش‌های درخواستی بالاترین مراجع تصمیم گیری در نظام سلامت تغذیه‌ای
طرح عملیاتی برنامه
در این برنامه نظامی طراحی خواهد شد تا کلیه اطلاعات موجود مرتبط با سلامت غذا و تغذیه عموم مردم به ویژه استآن‌ها و اقشار ناامن غذایی گردآوری و نظم دهی شوند. نواقص اطلاعاتی شناسایی شده و برمبنای آن‌ها مطالعات مورد نیاز در سطح ملی یا استانی طراحی و اجرا خواهند شد. سپس با جمع‌بندی داده‌ها از منابع موجود و مطالعات انجام شده مشکلات تغذیه‌ای گروه‌ها و استآن‌های مختلف کشور تعیین و علت آن‌ها تحلیل می شود و برپایه آن‌ها گزارش‌های جامع و تحلیلی تفاوت‌ها، روندها، چشم انداز، سناریو‌های جاری و آینده و توصیه‌های سیاست محور به سیاست‌گذاران حوزۀ غذا و تغذیه ارائه میشوند.
